Fiscale neutraliteit of het fiscale neutraliteitsbeginsel is het principe dat vergelijkbare goederen en diensten op dezelfde manier moeten worden belast.
Fiscale neutraliteit is van toepassing op zowel inkomstenbelasting als omzetbelasting. Het neutraliteitsbeginsel bij omzetbelasting voorkomt dat soortgelijke diensten, die dus met elkaar concurreren, uit het oogpunt van de btw verschillend worden behandeld. Met andere woorden: het principe zorgt ervoor dat het toegepaste btw-tarief niet de reden kan zijn om een bepaald product boven een ander product te verkiezen.
Het fiscale neutraliteitsbeginsel is voor veel mensen een onduidelijk begrip. Toch is het een belangrijk principe omdat er in veel gerechtelijke uitspraken naar wordt verwezen. Twee voorbeelden:
- belasten van legale inkomsten versus illegale inkomsten
- belasten van e-books versus gedrukte boeken
Legale vs illegale inkomsten en uitgaven
Het fiscale neutraliteitsbeginsel komt bijvoorbeeld naar voren bij het heffen van belasting over illegale inkomsten. Volgens de fiscale neutraliteit maakt het voor het heffen van belasting niet uit wat de herkomst is van de inkomsten. Dat dit ertoe leidt dat de Belastingdienst geld ontvangt dat illegaal is verkregen is hierbij niet van belang, omdat het maatschappelijk niet gewenst is om criminele inkomsten onbelast te laten.
Het heffen van belasting over illegale inkomsten leidt ertoe dat illegale uitgaven ook als normale uitgaven gezien moeten worden: deze zijn in principe dus aftrekbaar. Wanneer de belastingplichtige echter is veroordeeld voor het strafbare feit waarmee de uitgaven verband houden, zijn deze kosten niet meer aftrekbaar. Dit wordt de aftrekuitsluiting genoemd.
- Lees er meer over in het artikel Fiscale voorziening: ook voor nageheven accijns.
Boeken vs e-books
Een ander issue waarbij het fiscale neutraliteitsbeginsel een rol speelt is het verschil in btw-tarief tussen boeken en e-books.
Bij de verkoop van boeken mag altijd het lage btw-tarief van 9% toegepast worden. Het lage btw-tarief geldt namelijk voor alle gedrukte publicaties, zoals boeken, tijdschriften en kranten. Het idee hierachter is dat gedrukte publicaties doorgaans educatief zijn; de toegankelijkheid van deze producten moet daarom zo laag mogelijk zijn.
Bij de verkoop van e-books goldt echter lange tijd het hoge btw-tarief van 21%. Dat kwam door een richtlijn van de Europese Unie. Deze richtlijn bepaalt dat alle digitale publicaties onder het hoge btw-tarief vallen. E-books zijn digitale publicaties en vallen dus ook in deze categorie.
Het fiscale neutraliteitsbeginsel gaat ervan uit dat vergelijkbare producten onder hetzelfde btw-tarief vallen. De vraag is of dit ook geldt voor boeken en e-books. Als je ervan uitgaat dat het belangrijkste doel van een boek de inhoud hiervan is, en niet de vorm of de wijze waarop het boek geleverd wordt, dan is het verschillende btw-tarief in strijd met het neutraliteitsbeginsel.
Na een jarenlange discussie is per 1 januari 2020 het btw-tarief voor e-books gelijkgetrokken aan het lagere tarief voor gedrukte boeken. Hiermee is het neutraliteitsbeginsel dus toegepast en is het verschil in btw-tarief opgeheven.
Fiscaal advocaat
Meer weten over fiscaal recht? Neem contact op met een fiscaal advocaat van Römkens Fiscale Advocatuur.
