De Actio Pauliana is een middel dat kan worden ingezet om paulianeus handelen terug te draaien, voornamelijk bij een faillissement. De Actio Pauliana geeft de schuldeiser de mogelijkheid om een paulianeuze rechtshandeling te vernietigen. Paulianeus handelen is een vorm van faillissementsfraude, maar ook bij andere rechtshandelingen als de verdeling van een erfenis kan paulianeus handelen als fraude gezien worden.

De definitie van paulianeus handelen

Bij een paulianeuze handeling worden een of meerdere schuldeisers benadeeld ten opzichte van andere schuldeisers. Paulianeus handelen bij een faillissement is letterlijk een vorm van ‘ongeoorloofd voordringen’.

Een voorbeeld van een paulianeus handelen:

  1. Een ondernemer wil een eigen bedrijf opzetten.
  2. De ondernemer leent 50 duizend euro van een bevriende ondernemer en 50 duizend euro van een andere kredietverstrekker.
  3. De onderneming wordt geen succes en na een jaar is het faillissement in zicht.
  4. Voordat het bedrijf daadwerkelijk failliet is, verkoopt de ondernemer nog snel zijn voorraad aan de bevriende ondernemer voor het bedrag van 50 duizend euro.
  5. Wanneer het bedrijf daadwerkelijk failliet verklaard wordt, is de lening van de bevriende kredietverstrekker terugbetaald, maar die van de tweede kredietverstrekker niet. Deze staat nu aan het begin van een lange procedure om zijn geld terug te krijgen. Van een kale kip is immers niet te plukken.

De eerste schuldeiser is in deze situatie opzettelijk bevoordeeld ten opzichte van de tweede schuldeiser. Dit is een voorbeeld van paulianeus handelen.

Verkoop aan derden

Ook als er geen sprake is van een bevoordeelde schuldeiser kan er sprake zijn van een paulianeuze handeling, bijvoorbeeld als de ondernemer zijn voorraad tegen een veel te lage prijs aan een familielid verkoopt. In dat geval is het familielid wel bevoordeeld maar geen schuldeiser.

Wat is de Actio Pauliana

Door gebruik te maken van de Actio Pauliana kan een benadeelde schuldeiser de benadelende handeling met terugwerkende kracht vernietigen. De verkoop van resterende voorraad kan bijvoorbeeld worden teruggedraaid. Zodoende hebben alle schuldeisers evenveel recht op het resterende vermogen van de failliete onderneming.

Voorwaarden

Er zijn verschillende voorwaarden waaraan voldaan moet worden voordat een Actio Pauliana kan worden ingezet.

  • De paulianeuze handeling moet een onverplichte rechtshandeling zijn;
  • De schuldige partij en de bevoordeelde partij moeten op de hoogte zijn (of hadden op de hoogte kunnen zijn) van het feit dat de handeling benadelend is;
  • De benadelende handeling moet daadwerkelijk hebben plaatsgevonden.

Omgekeerde bewijslast

Het is lastig om de tweede voorwaarde van een Actio Pauliana te bewijzen. De failliete of bevoordeelde partij kan immers beredeneren dat hij niet op de hoogte kon zijn dat hij een benadelende handeling verrichte.

In dergelijke gevallen kan de rechter een omkering van de bewijslast opleggen. De failliete partij is dan schuldig totdat hij zelf het tegendeel bewijst. Voor een omkering van de bewijslast is het uiteraard wel vereist dat er een redelijk vermoeden bestaat voor de paulianeuze handeling.

Persoonlijke aansprakelijkheid

Paulianeus handelen kan verstrekkende gevolgen hebben voor de schuldige partij. Ook kan een ondernemer persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor een paulianeuze handeling.

Fiscaal advocaat

Meer weten over paulianeus handelen of de Actio Pauliana? Neem contact op met een fiscaal advocaat van Römkens Fiscale Advocatuur.

Neem contact op